Αυτισμός & Σχολείο.

Αρχίζουν τα σχολεία και οι γονείς είναι λίγο πανικοβλημένοι, τρέχουν να βρουν αυτά που χρειάζονται τα παιδιά στο σχολείο, αυτά που χρειάζονται τα παιδιά για τα φροντιστήρια και γενικά αυτά που χρειάζονται τα παιδιά. Οι γονείς βέβαια που έχουν ένα παιδί στο φάσμα του αυτισμού ίσως τρέχουν λίγο πιο πανικόβλητοι.  Να βρουν την κατάλληλη παράλληλη στήριξη, να βρουν εάν δικαιούται το παιδί να έχει παράλληλη στήριξη, εάν θα πάει σε ειδικό ή σε γενικό σχολείο, να βεβαιωθούν πως η δασκάλα ή ο δάσκαλος ξέρουν τι είναι αυτισμός και εάν μπορούν να στηρίξουν το παιδί με αυτισμό, μέσα στην τάξη, τι συμμαθητές θα έχει το παιδί, θα το σέβονται, θα του κάνουν bullying, θα έχει φίλους ή θα το παραγκωνίζουν επειδή είναι ξεχωριστό? Ποσά ερωτήματα και ποσά άγχη μπορεί να έχει άραγε ο γονιός? Και ειδικότερα ο μπαμπάς ή η μαμά ενός παιδιού με αυτισμό.

Αλλα για μισό λεπτό. Μήπως ξεχνάμε τον πιο σημαντικό παράγοντα για όλα αυτά?

Μήπως ξεχνάμε πως νιώθει το παιδί που είναι στο φάσμα όταν πάει σχολείο? Α! Και σας παρακαλώ μην σκεφτείτε ‘’γιατί, μπορούν και νιώθουν τα παιδιά με αυτισμό?’’. Το εχω ακούσει και αυτό! Και για να απαντήσω στην ερώτηση αυτή, ΝΑΙ και φυσικά νιώθουν. Τα νιώθουν όλα. Απλα με έναν διαφορετικό τρόπο. Με έναν ξεχωριστό, υπέροχο τρόπο, που εμείς είναι δύσκολο να καταλάβουμε.

Πως λοιπόν μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί να εγκλιματιστεί καλυτέρα σε αυτή την καινούργια πραγματικότητα που καλείται να αντιμετωπίσει? Το βασικό είναι να θυμόμαστε πως θα αλλάξει η ρουτίνα του παιδιού. Αυτή η ρουτίνα που είναι τόσο σημαντική θα αλλάξει και στην θέση της θα μπει μια καινούργια ρουτίνα που το παιδί δεν την επέλεξε αλλα θα πρέπει να την ακολουθήσει.

Υπάρχουν αρκετοί τρόποι να το κάνουμε λίγο πιο εύκολο για το παιδί. Ένας τρόπος είναι να φτιάξουμε ένα σχεδιάγραμμα που να εξηγούμε τι πρόκειται να γίνει κάθε μέρα. Καλο θα είναι να το κάνουμε αυτό όταν θα είμαστε σίγουροι για το ημερήσιο πρόγραμμα της τάξης του παιδιού μας και όταν θα μπορούμε να συντονιστούμε με την δασκάλα ή τον δάσκαλο για τυχόν αλλαγές. Κάθε βραδύ λοιπόν πριν κοιμηθεί το παιδί, καλο είναι να φτιάχνουμε το πρόγραμμα για την αυριανή μέρα μαζί, για να ξέρει τι πρόκειται να συμβεί μόλις ξυπνήσει. Έτσι το παιδί θα είναι προετοιμασμένο και του δίνουμε και αρκετό χρόνο για να μπορέσει να αποδεχτεί και να κατανοήσει καλυτέρα την καινούργια του ρουτίνα.

Ακόμα ένας τρόπος είναι να φτιάξουμε μια κοινωνική ιστορία για το σχολείο (social stories). Να εξηγούμε με απλά λογία και μπόλικες εικόνες τι είναι το σχολείο, τι πρόκειται να γίνει στο σχολείο, γιατί πάμε σχολείο και κάθε ποτέ και τι θα κάνουμε εκεί.

Επίσης μια εξαιρετική ιδέα είναι να φτιάξουμε εικόνες (PECS) με τα πρόσωπα των δάσκαλων και των συμμαθητών του παιδιού. Φωτογραφίες από την τάξη, τα θρανία, το προαύλιο και γενικά φωτογραφίες που θα δείχνουν το μέρος που θα είναι το παιδί για λίγες ώρες, δηλαδή το σχολείο.

Όσο αφορά τον εκπαιδευτικό πρέπει να προσπαθήσει να αφεθεί για λίγο ώστε να ταυτιστεί με το παιδί. Να προσπαθήσει να το κατανοήσει για να μπορέσει να το στηρίξει καλυτέρα. Πρέπει δηλαδή ο εκπαιδευτικός να είναι διαρκώς σε κινητοποίηση για να μπορέσει να εντάξει το παιδί με αυτισμό, στην τάξη.

Και το πιο σημαντικό είναι να μη φοβάστε για τις καινούργιες αλλαγές που θα έρθουν στην ρουτίνα σας και στην ρουτίνα του παιδιού. Τις περισσότερες φορές οι αλλαγές είναι καλές γιατί ανοίγουν καινούργιους δρόμους.

Ο αυτισμός στο σινεμά.

Όλα αυτά τα χρονια εχω παρακολουθήσει πολλές ταινίες, σειρές ή ντοκιμαντέρ σχετικά με το φάσμα του αυτισμού.

Η αλήθεια είναι πως πριν δω την πρώτη ταινία, σχετική με τον αυτισμό, ήμουν προκατειλημμένη. Σκεφτόμουν πως σιγουρά θα έχουν αποδώσει τον αυτισμό λάθος , σιγουρά θα δείχνουν πράγματα βγαλμένα από την σφαίρα της φαντασίας και αλλα τέτοια.

Η πρώτη ταινία που είδα όταν τέλειωνα τις σπουδές μου στην ψυχολογία ήταν το Temple Grandin (στα ελληνικά ο τίτλος της ταινίας είναι Ζωή σαν Τριαντάφυλλο). Η ταινία αυτή διηγείται την ζωή της Τemple, η οποια κατάφερε και έκανε το όνειρο της πραγματικότητα και δεν άφησε τον αυτισμό και τις δυσκολίες που μπορεί να είχε, να την σταματήσουν.  Καταπληκτική ταινία ίσως και η καλύτερη που εχω δει όλα αυτά τα χρονια. Αποδίδει την ζωή με αυτισμό πολύ αληθινά και δεν έχει καθόλου “σάλτσες”.

Ακόμα μια πολύ καλή ταινία είναι το Adam. Αφηγείται την ζωή του Adam, ενός ενήλικα με αυτισμό ο οποίος μετρά τον θάνατο του μπαμπά του πρέπει να επιβιώσει και να καταφέρει να ανταπεξέλθει στις όποιες δυσκολίες. Η ταινία δείχνει πως ζει μονός του, πως αντιμετωπίζει την απόλυση του από την εργασία του, πως ερωτεύεται και πως διαχειρίζεται την σχέση του.

Ακόμα πολύ καλές ταινίες που παρουσιάζουν τον αυτισμό όπως είναι, είναι και οι ακόλουθες Rain Man, The black Balloon, Extremely Loud and Incredibly Close και το καταπληκτικό Fly Away.

Το 2016 το Αγγλικό δίκτυο BBC ανακοίνωσε την δημιουργία και έναρξη μιας σειράς αποκλειστικά για τον αυτισμό. Η σειρά λεγόταν The A word και από το πρώτο επεισόδιο απέσπασε πολύ καλές κριτικές. Η σειρά παρουσιάζει μια οικογένεια και πως ζει και αντιμετωπίζει την ζωή μετά την διάγνωση του γιου.  Καταπληκτική σειρά, δείχνει πως αλλάζουν οι διαπροσωπικές σχέσεις και πως επηρεάζει μια διάγνωση όλη την οικογένεια και όχι μόνο το άτομο που έχει αυτισμό.

Ακόμα μια πολύ καλή και διάσημη σειρά είναι το Atypical του Netflix. Δείχνει έναν έφηβο με αυτισμό που προσπαθεί να κάνει όλα εκείνα τα πράγματα που πρέπει να κάνουν οι έφηβοι της ηλικίας του. Να ερωτευτεί, να κάνει φίλους και να πάει στον σχολικό χορό.  Πολύ καλή σειρά με αλήθειες για τον αυτισμό και για τα συναισθήματα ενός παιδιού που είναι στο φάσμα. Η συγκεκριμένη σειρά δεν εστιάζει μόνο στην ζωή του εφήβου που είναι στο φάσμα, αλλα μας δείχνει και πως αλλάζει η οικογένεια και πως προσαρμόζεται στα καινούργια δεδομένα μετά την διάγνωση.

Τέλος, υπάρχει ένα ντοκιμαντέρ που πιστεύω πως όλοι πρέπει να δουν γιατί είναι πολύ κατατοπιστικό και βοηθητικό για να δούμε τον αυτισμό από μέσα. Λέγεται Extreme Love: Autism είναι παραγωγής BBC και ο δημιουργός του ο Louis Theroux μιλάει με οικογένειες που έχουν παιδιά με αυτισμό και επισκέπτεται σχολεία και κέντρα αποκλειστικά για αυτισμό.