Αυτισμός και επικοινωνία.

Δύο χρόνια πριν, γνώρισα την Cath. Η Cath είναι 22 χρονών, έχει χαμηλής λειτουργικότητας αυτισμό και είναι non-verbal,  δηλαδή δεν μιλάει.

Όταν ήρθε στο χώρο φιλοξενίας/νοσοκομείο (residential house)  που εργάζομαι, χρησιμοποιούσε μόνο Makaton για να επικοινωνήσει και μερικές φορές κάποιους ήχους που αν τους άκουγες πολύ προσεκτικά,  ίσως και να έμοιαζαν με την αρχή ή το τέλος κάποιας λέξης.

Αποφασίσαμε λοιπόν μαζί με τους συνάδελφους να προσπαθήσουμε σιγά - σιγά να την βοηθήσουμε να αναπτύξει την επικοινωνία της και να είναι πιο εύκολο για αυτή να μας κοινοποιήσει τις ανάγκες της.

Φτιάξαμε λοιπόν μια λίστα με κάποιες μικρές βοήθειες (tips) για να κάνουμε καλύτερο το κλίμα για εκείνη. Η αλήθεια είναι πως όχι μόνο την βοήθησαν, αλλά σήμερα, μετά από 2 χρόνια, η επικοινωνία της έχει βελτιωθεί σημαντικά  και μπορεί να πει και ‘’mum’’.

Πιο κάτω θα δείτε μερικά από τα tips που την βοήθησαν σημαντικά.

  ü  Πριν αρχίσουμε να μιλάμε στην Cath , βάζουμε πάντα μπροστά το όνομα της,  π.χ. : Cath, θες νερό?

  ü  Δίνουμε επιλογές. πχ: Βόλτα ή Ταινία?

Εδώ πολύ βοηθητικό θα είναι να έχουμε κάρτες για την κάθε δραστηριότητα,  π.χ. στην μια κάρτα ένα αυτοκίνητο στον δρόμο, και στην άλλη μια συλλογή από ταινίες.

  ü  Δοκιμάζουμε και άλλους τρόπους επικοινωνίας με την Cath, όπως χορός, μουσική ή ζωγραφική. Μέσα από αυτές τις δραστηριότητες όλα τα παιδιά είναι πιο εύκολο να  μάθουν να επικοινωνούν.

  ü  Όπως όλοι ξέρουμε τα άτομα που είναι στο φάσμα του αυτισμού πολύ δύσκολα θα κάνουν επαφή με τα μάτια. Για να τους βοηθήσουμε μπορούμε να δείχνουμε με το δάχτυλο μας τα ματιά μας όταν μιλάμε, ή μπορούμε να βάλουμε ένα αυτοκόλλητο στο μέτωπο μας για να τραβήξουμε την προσοχή τους. Αυτό που κάναμε με την Cath είναι πως στην αρχή δείχναμε με το δάχτυλο μας τα μάτια μας, και μετά από λίγο καιρό βάζαμε ένα αυτοκόλλητο στο μέτωπο μας ώστε να συνηθίσει να κοιτάει εκεί. Πλέον, το έχειμάθει και πάντα μας κοιτάει στα ματιά.

  ü  Δημιουργία προσωπικών καρτών. Βγάλτε φωτογραφίες από τα αγαπημένα πρόσωπα, αντικείμενα, φαγητά ή ακόμα και τοποθεσίες, γράψτε τα ονόματα πάνω, και πλαστικοποιείστε τις. Έτσι το παιδί όταν θα θέλει να κάνει κάτι ή να πάει κάπου ή να φάει κάτι ή να δει κάποιον θα διαλέγει και την ανάλογη κάρτα. Αυτό κάναμε και με την Cath, και την βοήθησε πολύ. Πλέον όταν θέλει να μας πει ότι θέλει να φάει σοκολάτα, μας δείχνει την κάρτα με την σοκολάτα.

  ü  Δημιουργία καρτών για τα συναισθήματα. Εκτυπώστε κάρτες με διάφορες εκφράσεις προσώπου π.χ. χαρούμενος, λυπημένος, νευριασμένος, έκπληκτος, γράψτε από κάτω το όνομα κάθε έκφρασης και ζητήστε από το παιδί σας να σας δείξει πως νιώθει σήμερα. Εμείς εκπλαγήκαμε μια μέρα ευχάριστα, όταν η Cath μας έδειξε την κάρτα με την χαρούμενη έκφραση όταν της είπαμε ότι θα έρθει η αδερφή της να τη δει.

  ü  Χρησιμοποιείστε τα χέρια σας όταν μιλάτε στο παιδί σας π.χ. όταν λέτε γεια, κάντε την χειρονομία για το γεια, ή ακόμα όταν θέλετε να πείτε όχι κουνήστε το κεφάλι σας αρνητικά ή καταφατικά για ναι.

Όλα αυτά βέβαια που προτείνουμε, δεν θα αποδώσουν από τη μια μέρα στην άλλη.  Χρειάζεται υπομονή και  επιμονή. Μην τα παρατάτε εύκολα. Τα άτομα με αυτισμό, μερικές φορές χρειάζονται τον χρόνο τους για να επικοινωνήσουν  με τον κύκλο τους. Άλλες φορές μπορεί να μην χρειάζονται αρκετό χρόνο αλλά να χρειάζονται αρκετή βοήθεια για να επικοινωνήσουν με όποιο τρόπο τους βολεύει καλυτέρα. Σε κάθε περίπτωση πάντως, είναι θέμα τακτικής και χρόνου για να ανακαλύψετε ποιος είναι ο πιο κατάλληλος τρόπος για τον δικό σας αγαπημένο 

Αυτισμός και δημιουργικές δραστηριότητες.

Οι παρακάτω δραστηριότητες δίνουν στα παιδιά που είναι στο φάσμα του αυτισμού την δυνατότητα να εξερευνήσουν τα χρώματα, τα σχήματα και τις διαφορετικές επιφάνειες. Μέσα από αυτές τις δραστηριότητες μαθαίνουν να εστιάζουν την προσοχή τους σε κάτι, και να ηρεμούν σε περίπτωση έντονου ξεσπάσματος.

1.      Μπουκάλι ηρεμίας.

Το μπουκάλι ηρεμίας κάνει αυτό που λέει ακριβώς! Ηρεμεί. Μπορείτε να το φτιάξετε μόνοι σας, με την βοήθεια του παιδιού σας και δεν θα χρειαστείτε ούτε ακριβά ούτε πολλά υλικά. Θα χρειαστείτε ένα μπουκαλάκι από νερό, μια κόλλα ρευστή, ζεστό νερό, χρώμα ζαχαροπλαστικής και glitter ότι χρώμα θέλετε. Βάζετε το ζεστό νερό (προσοχή! όχι καυτό νερό γιατί θα μικρύνει το μπουκαλάκι) μέσα στο μπουκαλάκι και προσθέτετε την κόλλα, το glitter και το χρώμα ζαχαροπλαστικής (όχι πολύ, γιατί θα γίνει σκούρο και δεν θα φαίνεται το glitter). Τα ανακατεύετε καλά και έτοιμο!! Μην ξεχάσετε να κολλήσετε και το καπάκι με κόλλα!!

Το μπουκάλι ηρεμίας, το χρησιμοποιούμε όταν το παιδί μας περνάει μια δύσκολη στιγμή ή όταν έχει μια έκρηξη θυμού ή όταν εκδηλώνει μια ηπία επιθετική συμπεριφορά.

Βοηθάει πολύ το παιδί να ηρεμήσει, να πάρει τον χρόνο που χρειάζεται και να νιώσει ασφάλεια και πάλι.

2.     Ζωγραφική με πάγο.

Μια καταπληκτική δραστηριότητα που το παιδί σας μπορεί να σας βοηθήσει να την φτιάξετε μαζί. Θα χρειαστείτε μια παγοθήκη, ξυλάκια και τέμπερες. Ζητείστε από το παιδί σας να διαλέξει ποσά παγάκια από κάθε χρώμα θέλει και έπειτα βοηθήστε το να βάλει τις τέμπερες μέσα στην κάθε θήκη της παγοθήκης. Αφού τελειώσετε το γέμισμα, βαλτέ στο κέντρο κάθε θήκης από ένα ξυλάκι. (το ξυλάκι πρέπει να σταθεί γιατί οι τέμπερες είναι πηχτές), βαλτέ τα στην κατάψυξη και κάντε υπομονή μέχρι να παγώσουν. Όταν είναι έτοιμα, βγάλτε από την παγοθήκη τα καινούργια σας χρώματα, δώστε ένα χαρτί στο παιδί σας μαζί με τα χρώματα και αφήστε το να δημιουργήσει.

Μέσα από αυτή την δραστηριότητα τα άτομα με αυτισμό, μαθαίνουν πως για να δημιουργήσουμε κάτι μερικές φορές πρέπει να είμαστε υπομονετικοί. Επίσης η αίσθηση του πάγου πάνω στο χαρτί, και το χρώμα που αφήνει, είναι μια πρωτόγνωρη εμπειρία γιατί βλέπουν πως αλλάζει το νερό γίνεται πάγος και μετά πάλι νερό.

Μπουκέτο λουλουδιών από χαρτί.

Στη Σάρα πάντα άρεσε να σκίζει ότι χαρτί βρίσκει μπροστά της. Οπότε μαζί με τις συνάδελφους σκεφτήκαμε πως είναι κρίμα τόσο χαρτί να πηγαίνει χαμένο και αποφασίσαμε να βοηθήσουμε την Σάρα να δημιουργήσει τα δικά της μπουκέτα λουλουδιών. Πήραμε κόλλες Α4 και την βοηθήσαμε να τις ζωγραφίσει με τα αγαπημένα της χρώματα. Μετά της τα δώσαμε και άρχισε να τα σκίζει σε χιλιάδες μικρά κομματάκια. Όταν τέλειωσε πήραμε μια κόλλα Α4, μια κόλλα στικ και αρχίσαμε να φτιάχνουμε ένα μπουκέτο λουλούδια πάνω στο χαρτί. Το αποτέλεσμα μας αποζημίωσε και η Σάρα τώρα στο δωμάτιο της έχει τα δικά της μπουκέτα στον τοίχο της.

4.      Κουτί εκπλήξεων.

Όσο καιρό  δουλεύω και βοηθάω παιδιά που είναι στο φάσμα του αυτισμού, εχω καταλάβει πως αυτό είναι ένα από τα παιχνίδια που αγαπούν πολύ. Είναι πολύ εύκολο να το φτιάξετε και προσφέρει στα παιδιά την ικανοποίηση της εξερεύνησης, της έκπληξης και της διαφορετικής αφής. Θα χρειαστείτε ένα κουτί μικρό, φασολιά μικρά και διαφορά μικρά παιχνίδια ή μικρές φιγούρες. Βαλτέ τα φασολιά μέσα στο κουτί, και κρύψτε μέσα τα παιχνίδια. Ανακατέψτε καλά και έτοιμο!!! Τα παιδιά θα το ευχαριστηθούν πάρα πολύ και θα δείτε την χαρά στο πρόσωπο τους όταν ανακαλύπτουν και ένα διαφορετικό παιχνίδι την κάθε φορά!!

Καλο παιχνίδι!!!