Αυτισμός & Ρουτίνα

Ο Τομ είναι 22 ετών και έχει διαγνωσθεί με αυτισμό, μαθησιακές δυσκολίες και επιθετική συμπεριφορά.

Οι γονείς του, λόγω της δουλειάς τους και λόγω της επιθετικής συμπεριφοράς του, έχουν επιλέξει ο Τομ να μένει στο νοσοκομείο/σπίτι όπου και μπορεί να παίρνει την απαραίτητη φροντίδα και βοήθεια που χρειάζεται. Το νοσοκομείο/σπίτι είναι ένα μέρος για παιδιά και νέους/νέες με αυτισμό και βρίσκεται σε μια επαρχία της Αγγλίας. Αυτό είναι  το σπίτι τους και όλοι οι ασθενείς έχουν τα δωμάτια τους, καθώς και δωμάτια δημιουργίας που μπορούν να απασχοληθούν και να εξασκήσουν ότι τους αρέσει να κάνουν. Υπάρχουν ψυχολόγοι, λογοθεραπευτές και προσωπικό που βοηθάει και στηρίζει, σωματικά και ψυχικά τα άτομα που μένουν μέσα. Δεν ακολουθείται κάποια τεχνική κατά βάση, μα ανάλογα με το άτομο επιλέγουν όλοι οι θεραπευτές μαζί, ποια τεχνική είναι η καλύτερη. Στην περίπτωση του Τομ χρησιμοποιούμε person-centered.

Η καθημερινότητα του Τομ, μετά από δική του επιλογή δεν έχει μεγάλη ποικιλία, αλλά έχει κάποιες μόνιμες συνήθειες. Κάθε πρωί κάνει μπάνιο και πηγαίνει για το πρωινό του στην τραπεζαρία. Μετά παίρνει ένα μαξιλάρι και κάθεται στο πάτωμα μπροστά στο πλυντήριο των ρούχων και το χαζεύει για λίγες ώρες. Μετά θα πάει στην τραπεζαρία για να φάει το μεσημεριανό του και μετά πάλι θα πάει μπροστά στο πλυντήριο μέχρι να αισθανθεί κουρασμένος. Έπειτα ή θα κάνει λίγο τραμπολίνο ή θα ακούσει την 9^η συμφωνία του Μπετόβεν. Μετά πάλι θα επιλέξει να χαζεύει το πλυντήριο, παρόλο που θα του προταθούν πολλές δραστηριότητες, και μετά θα έρθει ο βραδινός ύπνος. Το επόμενο πρωί πάλι ακολουθεί την ίδια σειρά δραστηριοτήτων.

Όλη η ρουτίνα και η διαδικασία αλλάζει κάθε Παρασκευή. Ο Τομ ξέρει πως κάθε Παρασκευή θα έρθουν οι γονείς του να τον πάρουν, να περάσει το Σαββατοκύριακο μαζί τους.

Όμως πριν από λίγους μήνες ο Τομ ήρθε αντιμέτωπος με μια καινούργια αλλαγή. Οι γονείς του, ζήτησαν να πηγαίνει σπίτι όχι κάθε Σαββατοκύριακο, μα κάθε δύο, λόγω της μεγάλης απόστασης που έπρεπε να οδηγήσουν για να τον πάρουν και να τον φέρουν πίσω στην μονάδα.

Ο Τομ που ήταν μαθημένος σε μια άλλη ρουτίνα αναστατώθηκε απότομα. Άρχισε να αναπτύσσει και πάλι την προκλητική του συμπεριφορά, με αποτέλεσμα να κάνει κακό στον εαυτό του και στο προσωπικό της μονάδας. Σταμάτησε να τρώει και να πίνει νερό και μείωσε τον βραδινό του ύπνο σε 4 ώρες ημερησίως.

Προκειμένου να τον βοηθήσουν, δημιουργήθηκε ένα social story και οι θεραπευτές του το  διάβασαν μαζί του αρκετές φορές. Χρειάστηκε να του το ξανα-υπενθυμίσουν πολλές φορές μέχρι να το αποδεχτεί και να συνηθίσει την καινούργια του ρουτίνα. Εάν οι γονείς του, είχαν ενημερώσει τους θεραπευτές του αρκετό καιρό πριν κάνουν την αλλαγή, θα υπήρχε χρόνος  να τον βοηθήσουν να αλλάξει την ρουτίνα του.

Η ρουτίνα και ο αυτισμός είναι δυό έννοιες που είναι δεμένες. Ο θησαυρός των αυτιστικών ατόμων είναι η ρουτίνα και οι καθημερινές τους συνήθειες. Όταν αυτές αλλάζουν είναι σαν να αλλάζει όλη η ζωή τους. Η παραμικρή ανούσια αλλαγή σε εμάς, μπορεί να προκαλέσει χάος στην ζωή ενός αυτιστικού ατόμου.

Οπότε, όταν θέλουμε να αλλάξουμε τη ρουτίνα ενός ατόμου με αυτισμό, καλό θα είναι να το σχεδιάζουμε από νωρίς και να προετοιμάζουμε το έδαφος, να ενημερώνουμε το άτομο για το τι πρόκειται να συμβεί.

Είναι ευκολότερο να σχεδιάζουμε από νωρίς τις αλλαγές που πρόκειται να συμβούν για να αποφύγουμε τις δύσκολες καταστάσεις. Εάν π.χ. έχουμε να πάμε στον οδοντίατρο μπορούμε να προετοιμάσουμε το άτομο χρησιμοποιώντας είτε ένα social story (εικόνα 2) είτε ένα πρόγραμμα (εικόνα 1)

.

Εάν αποφασίσουμε να χρησιμοποιήσουμε socialstory, φτιάχνουμε μια ιστορία για το πώς θα πάμε στον οδοντίατρο, ποιά διαδρομή θα ακολουθήσουμε και τι θα κάνουμε εκεί, για ποιόν λόγο θα πάμε. Εάν αποφασίσουμε να χρησιμοποιήσουμε το πρόγραμμα, μπορούμε να δείξουμε στο άτομο, εικόνες ενός ρολογιού με μια συγκεκριμένη ώρα και μαζί την εικόνα της δραστηριότητας που θα κάνουμε εκείνη την στιγμή. Εδώ θα πρέπει όμως να είμαστε λίγο προσεκτικοί γιατί εάν ενημερώσουμε το άτομο ότι θα κάνουμε κάτι μια συγκεκριμένη ώρα, και δεν το κάνουμε εκείνη την ώρα, μπορεί να προκαλέσουμε άγχος και επιθετική συμπεριφορά.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι που μπορούμε να βοηθήσουμε ένα αυτιστικό άτομο να κάνει μια αλλαγή στην ρουτίνα του και στις συνήθειες του. Αρκεί να βρούμε τον κατάλληλο και εκείνον που ’’ταιριάζει’’ καλύτερα στο άτομο.

Θα πρέπει πάντα να θυμόμαστε πως η ρουτίνα για τα αυτιστικά άτομα είναι ένας τρόπος να νιώθουν ασφάλεια. 

Εικόνες απο : http://www.speechbuddy.com/blog/wp-content/uploads/2012/05/speech5.jpg

                       http://asdteacher.com/wp-content/uploads/2013/05/IMG_1850.jpg